چهارشنبه ۱۹ فروردین ۹۴ | ۰۷:۲۷ ۱۴۳ بازديد
حرز نهم؛ تحفه 2013 ايران براي رزمندگان مقاومت+عكس
جديدترين سامانه پدافندي ايران
حرز نهم علاوه بر حسگرهاي اپتيكي و حرارتي از سامانه مسافت ياب(و شايد ردگير) ليزري نيز بهره مند است كه ضمن افزايش دقت محاسبه پارامترهاي شليك و نيز اصلاح موقعيت هدف با تأمين ورودي هاي دقيق، در صورت امكان ردگيري و هدايت ليزري از مقاوم ترين سامانه ها در شرايط سنگين جنگ الكترونيك خواهد بود.
تصاوير منتشر شده گوياي يك سامانه موشكي كوتاه برد متحرك دفاع هوايي بر مبناي سامانه مشابه اما نيمه متحرك «يازهراء-3» بود كه در بهمن ماه سال گذشته معرفي شده بود. در واقع به نظر مي رسد به جز تفاوت هايي در چيدمان حسگرهاي الكترواپتيكي پيرامون آنتن رادار، مهمترين تفاوت دو سامانه يازهراء-3 و حرز نهم، قابليت تحرك نمونه جديد باشد كه در ادامه به ارزش اين توانمندي اشاره مي كنيم.
سامانه پدافند هوايي نيمه متحرك يازهراء-3
نمونه پايه موشك داراي مشخصاتي از قبيل طول 2.93 متر، جرم 84 (يا 85.1) كيلوگرم، سرعت 740 (يا750) متر بر ثانيه، برد 500 تا 8600 متر در برابر اهدافي با سرعت 400 متر بر ثانيه(1.17 ماخ در ارتفاع پائين و دماي 25 درجه سانتيگراد)، 10 كيلومتر در برابر اهدافي با سرعت 300 متر بر ثانيه(0.88 ماخ در شرايط فوق) و 11 كيلومتر در برابر بالگردها است. اين موشك با اهدافي تا سقف پرواز 5500 متر و بيشينه سرعت 440 متر بر ثانيه(1.3ماخ) درگير مي شود.
موشك شهاب ثاقب
اما مصاحبه مسئولان دفاعي گوياي يك تفاوت مهم بين دو سامانه فوق است. گفته مي شود سامانه حرز نهم به صورت غيرفعال يا «پسيو» (Passive) عمل مي كند. سامانه هاي غيرفعال در انواع راداري، حرارتي، بصري(اپتيكي) و ليزري مطرح مي شوند.
نحوه عملكرد نوع غيرفعال راداري بدين صورت است كه به جاي ارسال امواج به سمت هدف كه منجر به كشف محل خود سامانه مي شود از امواج ارسال شده توسط فرستنده هايي در محل هاي ديگر استفاده مي شود و سامانه تنها با اتكا به گيرنده راداري امواج بازگشتي از اهداف موجود در پهنه آسمان را دريافت كرده و بر مبناي آنها كار كشف و رديابي هدف را به انجام مي رساند.
در سامانه هاي پسيو حرارتي و اپتيكي نيز طيف حرارتي توليدي توسط هدف يا نور بازتاب يافته از آن توسط حسگرهاي مربوطه دريافت و براي ردگيري هدف مورد استفاده قرار مي گيرد. اين سامانه هاي الكترواپتيكي در در حرز نهم در كنار اطلاعات اوليه راداري كار فراهم كردن داده هاي لازم براي ردگيري هدف را به انجام مي رسانند.
در هر صورت مزيت بسيار مهم سامانه اي كه به صورت غيرفعال عمل مي كند تا قبل از شليك موشك، عدم امكان مكانيابي آن توسط دشمن است. پس از شليك موشك نيز امكان كشف محل سامانه از روي اثرات شليك براي حسگرهاي الكترواپتيكي دشمن مقدور مي شود كه البته عوامل مختلفي در ميزان احتمال اين پديده دخيل هستند كه از حوصله اين بحث خارج است.
مزيت ديگر سامانه هاي غيرفعال، عدم امكان ايجاد اختلالات الكترونيكي توسط سامانه هاي جنگ الكترونيك دشمن در آنها است. بنابراين خود به خود احتمال اصابت موشك به هدف در اولين شليك و توسط يك موشك به ميزان بسياري افزايش مي يابد.
گفتني است احتمال اصابت در نسل اول سامانه يازهراء براي شليك يك موشك به سمت هدف 86 تا 90 درصد و با شليك دو موشك بيش از 96 درصد عنوان شده است. اين در حالي است كه در صورت عدم اصابت، فيوز مجاورتي موشك عمل كرده و سر جنگي 14 كيلوگرمي آن را منفجر مي سازد كه شعاع تخريبي آن براي ايجاد آسيب جدي به يك هواپيماي جنگنده(در صورت عدم اصابت مستقيم) كاملاً كافي است چه رسد به انهدام بالگردها، پهپادها و موشك هاي كروز.
سامانه حرز نهم همانند ساير سامانه هاي دفاع هوايي ايران در شبكه يكپارچه پدافند هوايي كشور خدمت خواهد كرد و هم براي شناسايي زودهنگام تهديدات و هم اولويت بندي آنها از داده هاي فراهم شده توسط طيف وسيعي از رادارهاي دوربرد و ميانبرد در فركانس هاي مختلف شامل رادارهاي فعال و غيرفعال مانند مطلع الفجر1و2، كاشف1و2، رادار ملي، رادار عليم، غدير، ثامن، شهاب، سپهر و ... بهره خواهد برد.
نكته قابل توجه ديگر در مورد سامانه هاي حرز نهم و يازهراء-3 تنوع حسگرها براي توانمند باقي ماندن سامانه در تمام شرايط جوي و جنگ الكترونيك است. علاوه بر دوربين هاي ديد روزانه، اين سامانه داراي سامانه هاي حرارتي احتمالاً از نوع تصويرساز است كه امكان ردگيري هدف در شب و شرايط جوي نامساعد را نيز فراهم مي سازند.
آنتن گيرنده رادار و سامانه هاي الكترواپتيكي تكميل كننده آن
به گزارش مشرق، ذكر اين نكته خالي از لطف نيست كه در سالگرد به غنيمت گرفته شدن پهپاد آر-كيو-170 تصاويري از ردگيري اپتيكي اين هواپيما در سال 88 به نمايش در آمد كه نشان دهنده توان بالاي سامانه هاي الكترواپتيكي ايراني در ردگيري هواپيمايي است كه حتي اختلاف دمايي با محيط ايجاد نمي كند!
اين سامانه علاوه بر حسگرهاي اپتيكي و حرارتي از سامانه مسافت ياب(و شايد ردگير) ليزري نيز بهره مند است كه ضمن افزايش دقت محاسبه پارامترهاي شليك و نيز اصلاح موقعيت هدف با تأمين ورودي هاي دقيق، در صورت امكان ردگيري و هدايت ليزري از مقاوم ترين سامانه ها در شرايط سنگين جنگ الكترونيك خواهد بود.
اين گمانه زني را بر اين مبنا مطرح مي نماييم كه اولاً سامانه هاي سطح به هواي موشكي بر مبناي عملكرد و هدايت ليزري در دنيا ساخته و به طور موفق در درگيري هاي نظامي استفاده شده اند مانند سامانه RBS-70 سوئدي و دوم اينكه سابقه ساخت موشك هايي با اين نوع هدايت در انواع ضد زره و يك نوع سطح به هواي كوتاه برد يعني قائم كه بر مبناي انواع ضد زره توسعه يافته در كشورمان موجود است.
در اين صورت سامانه هاي يازهراء-3 و حرز نهم از دقيق ترين و كشنده ترين سامانه هاي دفاع هوايي برد كوتاه خواهند بود كه در حلقه آخر پدافند يك منطقه قرار گرفته و با اتكا به اين توانمندي حرف هاي بسياري در نبردهاي مدرن براي گفتن خواهند داشت.
اما همانطور كه در اوائل اين گزارش اشاره كرديم مهمترين تفاوت ظاهري حرز نهم با سامانه يازهراء-3 در قابليت تحرك آن است. در اين سامانه جديد همانند نوع قبلي موشك ها در دو طرف سكوي دو درجه آزادي حامل آنتن رادار ردگيري هدف و حسگرهاي الكترواپتيكي قرار گرفته اند اما اين ادوات بر روي اتاقك كنترل و فرماندهي واحد شليك بوده و تمام اين مجموعه بر روي يك كاميون كوچك 6 چرخ قرار گرفته است.
البته به نظر مي رسد در حرز نهم نسبت به سامانه يازهراء-3 تعداد موشك ها از چهار به دو فروند كاهش يافته است كه موجب كاهش پايايي رزمي سامانه در محيط هاي رزمي مي شود كه از قضا آسمان آن امروزه تنها به هواپيماها و بالگردها اختصاص ندارد بلكه انبوه پهپادهاي شناسايي و رزمي به همراه موشك ها و بمب هاي دورايستا نيز فهرست انواع اهداف هوايي را تكميل تر كرده اند.
از اين رو مشاهده مي كنيم در سامانه هاي برتر دنيا كه هم رده با حرز نهم يعني كوتاه برد و تمام متحرك هستند مانند تور-ام-2 و پنتسر-اس-1 از تعداد 8 و 12 موشك بهره گيري شده است. البته اين احتمال نيز وجود دارد كه طراحان در اين نمونه به دنبال سامانه اي كم حجم و سبك براي افزايش هرچه بيشتر قابليت هاي تحرك و حمل و نقل بوده اند زيرا حذف دو موشك و پرتابگرها و نگهدارنده هاي آن در حدود 200 كيلوگرم يا بيشتر جرم سامانه را كاهش مي دهد.
موشك و حسگرهاي سامانه حرز نهم مستقر بر اتاقك كنترل
بنابراين با استقرار سامانه بر روي خودرو تحرك كامل اين سامانه تضمين مي شود.
تحرك، مزيت هاي بسيار مهمي براي يك سامانه دفاع هوايي ايجاد مي كند از جمله سرعت بالا در استقرار و خروج از يك منطقه، حمل و نقل هوايي سريعتر توسط هواپيماهاي ترابري، امكان جابجايي در حوالي منطقه تحت پوشش در زمان هاي مختلف كه باعث كاهش احتمال كشف موقعيت آن توسط واحدهاي شناسايي هوايي يا تيم هاي ضربت دشمن مي شود و امكان همراهي واحدهاي نيروهاي زميني توسط اين سامانه در پيشروي ها و عقب نشيني ها و حضور مؤثر در صحنه عمليات.
قابليت ردگيري اهداف به صورت غيرفعال توأم با تحرك كامل، كاربرد اين سامانه را براي نيروهاي مقاومت نيز جذاب مي سازد كه اساس راهبرد دفاعي آنها بر تحرك، پراكندگي و اختفاء تا قبل از آغاز عمليات استوار است.
در پايان بايد گفت روند گرايش به سامانه هاي تمام متحرك در سامانه هاي تسليحاتي مختلف كه در سال هاي اخبر بسيار شدت گرفته است براي برآورده كردن نيازهاي نيروهاي مسلح در نبردهاي مدرن امري ضروري است.
سامانه پدافند هوايي متحرك ميانبرد رعد، استقرار موشك هاي چندگانه دوش پرتاب سطح به هوا، سطح به سطح، تيربارهاي سنگين و خمپاره انداز روي خودروهاي راهكنشي(تاكتيكي) و موتورسيكلت هاي چهار چرخه، توپ هاي پدافند هوايي هدايت خودكار مسقر روي خودروها و نفربرها، توپ سنگين 155 ميليمتري و سامانه هاي راداري و الكترواپتيكي نصب شده روي خودرو مواردي از اين دست هستند كه در سال هاي اخير بيشتر مشاهده مي شوند و گوياي اهميت تحرك و رويكرد صنعت دفاعي كشورمان به اين سمت و سو است تا هم با حضور در تمامي مناطق صحنه نبرد به اجراي بهتر عمليات پرداخته و هم خود را از آتش دشمن مصون نگه دارد.
حرز نهم علاوه بر حسگرهاي اپتيكي و حرارتي از سامانه مسافت ياب(و شايد ردگير) ليزري نيز بهره مند است كه ضمن افزايش دقت محاسبه پارامترهاي شليك و نيز اصلاح موقعيت هدف با تأمين ورودي هاي دقيق، در صورت امكان ردگيري و هدايت ليزري از مقاوم ترين سامانه ها در شرايط سنگين جنگ الكترونيك خواهد بود.
تصاوير منتشر شده گوياي يك سامانه موشكي كوتاه برد متحرك دفاع هوايي بر مبناي سامانه مشابه اما نيمه متحرك «يازهراء-3» بود كه در بهمن ماه سال گذشته معرفي شده بود. در واقع به نظر مي رسد به جز تفاوت هايي در چيدمان حسگرهاي الكترواپتيكي پيرامون آنتن رادار، مهمترين تفاوت دو سامانه يازهراء-3 و حرز نهم، قابليت تحرك نمونه جديد باشد كه در ادامه به ارزش اين توانمندي اشاره مي كنيم.
سامانه پدافند هوايي نيمه متحرك يازهراء-3
نمونه پايه موشك داراي مشخصاتي از قبيل طول 2.93 متر، جرم 84 (يا 85.1) كيلوگرم، سرعت 740 (يا750) متر بر ثانيه، برد 500 تا 8600 متر در برابر اهدافي با سرعت 400 متر بر ثانيه(1.17 ماخ در ارتفاع پائين و دماي 25 درجه سانتيگراد)، 10 كيلومتر در برابر اهدافي با سرعت 300 متر بر ثانيه(0.88 ماخ در شرايط فوق) و 11 كيلومتر در برابر بالگردها است. اين موشك با اهدافي تا سقف پرواز 5500 متر و بيشينه سرعت 440 متر بر ثانيه(1.3ماخ) درگير مي شود.
موشك شهاب ثاقب
اما مصاحبه مسئولان دفاعي گوياي يك تفاوت مهم بين دو سامانه فوق است. گفته مي شود سامانه حرز نهم به صورت غيرفعال يا «پسيو» (Passive) عمل مي كند. سامانه هاي غيرفعال در انواع راداري، حرارتي، بصري(اپتيكي) و ليزري مطرح مي شوند.
نحوه عملكرد نوع غيرفعال راداري بدين صورت است كه به جاي ارسال امواج به سمت هدف كه منجر به كشف محل خود سامانه مي شود از امواج ارسال شده توسط فرستنده هايي در محل هاي ديگر استفاده مي شود و سامانه تنها با اتكا به گيرنده راداري امواج بازگشتي از اهداف موجود در پهنه آسمان را دريافت كرده و بر مبناي آنها كار كشف و رديابي هدف را به انجام مي رساند.
در سامانه هاي پسيو حرارتي و اپتيكي نيز طيف حرارتي توليدي توسط هدف يا نور بازتاب يافته از آن توسط حسگرهاي مربوطه دريافت و براي ردگيري هدف مورد استفاده قرار مي گيرد. اين سامانه هاي الكترواپتيكي در در حرز نهم در كنار اطلاعات اوليه راداري كار فراهم كردن داده هاي لازم براي ردگيري هدف را به انجام مي رسانند.
در هر صورت مزيت بسيار مهم سامانه اي كه به صورت غيرفعال عمل مي كند تا قبل از شليك موشك، عدم امكان مكانيابي آن توسط دشمن است. پس از شليك موشك نيز امكان كشف محل سامانه از روي اثرات شليك براي حسگرهاي الكترواپتيكي دشمن مقدور مي شود كه البته عوامل مختلفي در ميزان احتمال اين پديده دخيل هستند كه از حوصله اين بحث خارج است.
مزيت ديگر سامانه هاي غيرفعال، عدم امكان ايجاد اختلالات الكترونيكي توسط سامانه هاي جنگ الكترونيك دشمن در آنها است. بنابراين خود به خود احتمال اصابت موشك به هدف در اولين شليك و توسط يك موشك به ميزان بسياري افزايش مي يابد.
گفتني است احتمال اصابت در نسل اول سامانه يازهراء براي شليك يك موشك به سمت هدف 86 تا 90 درصد و با شليك دو موشك بيش از 96 درصد عنوان شده است. اين در حالي است كه در صورت عدم اصابت، فيوز مجاورتي موشك عمل كرده و سر جنگي 14 كيلوگرمي آن را منفجر مي سازد كه شعاع تخريبي آن براي ايجاد آسيب جدي به يك هواپيماي جنگنده(در صورت عدم اصابت مستقيم) كاملاً كافي است چه رسد به انهدام بالگردها، پهپادها و موشك هاي كروز.
سامانه حرز نهم همانند ساير سامانه هاي دفاع هوايي ايران در شبكه يكپارچه پدافند هوايي كشور خدمت خواهد كرد و هم براي شناسايي زودهنگام تهديدات و هم اولويت بندي آنها از داده هاي فراهم شده توسط طيف وسيعي از رادارهاي دوربرد و ميانبرد در فركانس هاي مختلف شامل رادارهاي فعال و غيرفعال مانند مطلع الفجر1و2، كاشف1و2، رادار ملي، رادار عليم، غدير، ثامن، شهاب، سپهر و ... بهره خواهد برد.
نكته قابل توجه ديگر در مورد سامانه هاي حرز نهم و يازهراء-3 تنوع حسگرها براي توانمند باقي ماندن سامانه در تمام شرايط جوي و جنگ الكترونيك است. علاوه بر دوربين هاي ديد روزانه، اين سامانه داراي سامانه هاي حرارتي احتمالاً از نوع تصويرساز است كه امكان ردگيري هدف در شب و شرايط جوي نامساعد را نيز فراهم مي سازند.
آنتن گيرنده رادار و سامانه هاي الكترواپتيكي تكميل كننده آن
به گزارش مشرق، ذكر اين نكته خالي از لطف نيست كه در سالگرد به غنيمت گرفته شدن پهپاد آر-كيو-170 تصاويري از ردگيري اپتيكي اين هواپيما در سال 88 به نمايش در آمد كه نشان دهنده توان بالاي سامانه هاي الكترواپتيكي ايراني در ردگيري هواپيمايي است كه حتي اختلاف دمايي با محيط ايجاد نمي كند!
اين سامانه علاوه بر حسگرهاي اپتيكي و حرارتي از سامانه مسافت ياب(و شايد ردگير) ليزري نيز بهره مند است كه ضمن افزايش دقت محاسبه پارامترهاي شليك و نيز اصلاح موقعيت هدف با تأمين ورودي هاي دقيق، در صورت امكان ردگيري و هدايت ليزري از مقاوم ترين سامانه ها در شرايط سنگين جنگ الكترونيك خواهد بود.
اين گمانه زني را بر اين مبنا مطرح مي نماييم كه اولاً سامانه هاي سطح به هواي موشكي بر مبناي عملكرد و هدايت ليزري در دنيا ساخته و به طور موفق در درگيري هاي نظامي استفاده شده اند مانند سامانه RBS-70 سوئدي و دوم اينكه سابقه ساخت موشك هايي با اين نوع هدايت در انواع ضد زره و يك نوع سطح به هواي كوتاه برد يعني قائم كه بر مبناي انواع ضد زره توسعه يافته در كشورمان موجود است.
در اين صورت سامانه هاي يازهراء-3 و حرز نهم از دقيق ترين و كشنده ترين سامانه هاي دفاع هوايي برد كوتاه خواهند بود كه در حلقه آخر پدافند يك منطقه قرار گرفته و با اتكا به اين توانمندي حرف هاي بسياري در نبردهاي مدرن براي گفتن خواهند داشت.
اما همانطور كه در اوائل اين گزارش اشاره كرديم مهمترين تفاوت ظاهري حرز نهم با سامانه يازهراء-3 در قابليت تحرك آن است. در اين سامانه جديد همانند نوع قبلي موشك ها در دو طرف سكوي دو درجه آزادي حامل آنتن رادار ردگيري هدف و حسگرهاي الكترواپتيكي قرار گرفته اند اما اين ادوات بر روي اتاقك كنترل و فرماندهي واحد شليك بوده و تمام اين مجموعه بر روي يك كاميون كوچك 6 چرخ قرار گرفته است.
البته به نظر مي رسد در حرز نهم نسبت به سامانه يازهراء-3 تعداد موشك ها از چهار به دو فروند كاهش يافته است كه موجب كاهش پايايي رزمي سامانه در محيط هاي رزمي مي شود كه از قضا آسمان آن امروزه تنها به هواپيماها و بالگردها اختصاص ندارد بلكه انبوه پهپادهاي شناسايي و رزمي به همراه موشك ها و بمب هاي دورايستا نيز فهرست انواع اهداف هوايي را تكميل تر كرده اند.
از اين رو مشاهده مي كنيم در سامانه هاي برتر دنيا كه هم رده با حرز نهم يعني كوتاه برد و تمام متحرك هستند مانند تور-ام-2 و پنتسر-اس-1 از تعداد 8 و 12 موشك بهره گيري شده است. البته اين احتمال نيز وجود دارد كه طراحان در اين نمونه به دنبال سامانه اي كم حجم و سبك براي افزايش هرچه بيشتر قابليت هاي تحرك و حمل و نقل بوده اند زيرا حذف دو موشك و پرتابگرها و نگهدارنده هاي آن در حدود 200 كيلوگرم يا بيشتر جرم سامانه را كاهش مي دهد.
موشك و حسگرهاي سامانه حرز نهم مستقر بر اتاقك كنترل
بنابراين با استقرار سامانه بر روي خودرو تحرك كامل اين سامانه تضمين مي شود.
تحرك، مزيت هاي بسيار مهمي براي يك سامانه دفاع هوايي ايجاد مي كند از جمله سرعت بالا در استقرار و خروج از يك منطقه، حمل و نقل هوايي سريعتر توسط هواپيماهاي ترابري، امكان جابجايي در حوالي منطقه تحت پوشش در زمان هاي مختلف كه باعث كاهش احتمال كشف موقعيت آن توسط واحدهاي شناسايي هوايي يا تيم هاي ضربت دشمن مي شود و امكان همراهي واحدهاي نيروهاي زميني توسط اين سامانه در پيشروي ها و عقب نشيني ها و حضور مؤثر در صحنه عمليات.
قابليت ردگيري اهداف به صورت غيرفعال توأم با تحرك كامل، كاربرد اين سامانه را براي نيروهاي مقاومت نيز جذاب مي سازد كه اساس راهبرد دفاعي آنها بر تحرك، پراكندگي و اختفاء تا قبل از آغاز عمليات استوار است.
در پايان بايد گفت روند گرايش به سامانه هاي تمام متحرك در سامانه هاي تسليحاتي مختلف كه در سال هاي اخبر بسيار شدت گرفته است براي برآورده كردن نيازهاي نيروهاي مسلح در نبردهاي مدرن امري ضروري است.
سامانه پدافند هوايي متحرك ميانبرد رعد، استقرار موشك هاي چندگانه دوش پرتاب سطح به هوا، سطح به سطح، تيربارهاي سنگين و خمپاره انداز روي خودروهاي راهكنشي(تاكتيكي) و موتورسيكلت هاي چهار چرخه، توپ هاي پدافند هوايي هدايت خودكار مسقر روي خودروها و نفربرها، توپ سنگين 155 ميليمتري و سامانه هاي راداري و الكترواپتيكي نصب شده روي خودرو مواردي از اين دست هستند كه در سال هاي اخير بيشتر مشاهده مي شوند و گوياي اهميت تحرك و رويكرد صنعت دفاعي كشورمان به اين سمت و سو است تا هم با حضور در تمامي مناطق صحنه نبرد به اجراي بهتر عمليات پرداخته و هم خود را از آتش دشمن مصون نگه دارد.
سیبسیبسیبسیبسیبd2