آواكس آمريكايي با تير كدام كمان ايراني شكار مي‌شود

آواكس آمريكايي با تير كدام كمان ايراني شكار مي‌شود

علاوه بر موشك هاي مختلف در اختيار نيروهاي مسلح كشورمان، يكي از روش هاي ناشناخته رزمندگان ايراني در مقابله با آواكس هاي دشمن استفاده از روش هاي متنوع جنگ الكترونيك است كه جلوه هايي از آن در به دام انداختن پهپادهاي مختلف مشاهده شده است.

به گزارش گروه دفاع و امنيت مشرق، هواپيماهاي رادار هشدار زودهنگام و كنترل هوابرد را بايد از جمله مهمترين دستاوردهاي نظامي سال هاي جنگ سرد دانست. رادارها كه در جنگ جهاني دوم در ساختار نيروهاي دفاع هوايي جاي گرفتند از مسافت هاي بسيار دور، نزديك شدن دسته بمب افكن ها و جنگنده هاي دشمن را آشكار كرده و به اطلاع فرماندهان مي رساندند. در نتيجه با تخصيص ميزان كافي از توان دفاعي به سمت اصلي حمله دشمن، دفاع مناسبي شكل مي گرفت.

ناتواني رادارهاي زميني در پوشش مناطق بين عوارض طبيعي، عدم توانايي در ردگيري اهدافي كه در پس انحناي زمين قرار مي گرفتند و كمترين ارتفاع پروازي اهداف كه براي رادار قابل كشف بود از جمله دلايل به وجود آمدن فكر استقرار اين وسيله مهم روي هواپيماها به شمار مي روند.

با اين ابتكار، نقاط كور رادارهاي زميني تحت پوشش قرار مي گرفت، اهدافي كه در ارتفاع نزديك به سطح زمين پرواز مي كردند در صورت توانمندي تفكيك عوارض زميني توسط رادار قابل تشخيص بود و همچنين با توجه به تحرك بسيار بالاي اين سكوي جديد رادار، امكان زير نظر گرفتن مناطق مختلف در زمان هاي مورد نياز وجود داشت.

بدين ترتيب حلقه مهم و مؤثري به زنجيره دفاعي كشورهاي صاحب فناوري افزوده شد كه با تجميع سامانه هاي مديريت نبرد در آن، سامانه هشدار و كنترل هوابرد(AWACS) نام گرفت.

امروزه نمونه هاي مختلفي از اين سامانه در دنيا ساخته مي شود كه بر پايه هواپيماهاي كوچك توربوپراپ منطقه اي كه بعضاً براي اجراي عمليات از روي ناوهاي هواپيمابر توسعه يافته اند تا هواپيماهاي پهن پيكر و دوربرد شكل گرفته اند. برد رادار آواكس ها عموماً از حدود 500 كيلومتر تا بيش از هزار كيلومتر و تعداد اهداف قابل كشف توسط آنها دست كم از چند ده تا چند صد هدف را شامل مي شود.

شكل رادار اين هواپيماها نيز متنوع بوده و نمونه هاي مختلفي از آنتن هايي كه در محفظه متحرك و پهن و مدور روي بدنه قرار دارند تا آنتن هاي تخت و ثابت كه بعضاً به نوعي با بدنه يكپارچه شده اند را در بر مي گيرند.

اهميت آواكس در نبردهاي هوايي و نبردهاي مدرن

آواكس ها در جنگ شبكه محور كه شكل جنگ هاي امروز را تغيير داده نقش يك گره اطلاعاتي مهم را بازي مي كنند و ضمن توليد داده هاي حياتي از فعاليت هاي هوايي و حتي تا حدودي زميني و دريايي دشمن به عنوان چشم فرماندهان، كار يك ايستگاه رله ارتباطي را نيز انجام مي دهند.

دقت رادار آواكس ها به نسبت رادارهاي ماوراء افق كه آنها هم تا بردهاي قابل توجه چند هزار كيلومتري را پوشش مي دهند بسيار بهتر است و از اين رو در عمليات هاي هوايي تأثير بسيار بيشتري دارند.

نكته قابل توجه ديگر، سطح وابستگي دشمن ما به آواكس براي مديريت صحنه نبرد است كه با توجه به نداشتن رادارهاي زميني و پوشش دقيق در عمق خاك ما بيشتر خود را نشان مي دهد. البته رادارهايي كه براي سامانه سپر دفاع موشكي آمريكا در منطقه نصب شده و خواهند شد تا حدودي پوشش راداري در عمق خاك كشورهاي ايران و روسيه را براي اين كشور به وجود مي آورند اما همچنان دقت رادار آواكس ها موجب باقي ماندن اين هواپيما در فهرست اولويت هاي پروازي هواگردهاي آنها در هر روز است.

گفتني است معادل اين پوشش اطلاعاتي ايجاد شونده با آواكس با ماهواره هاي جاسوسي و پهپادها نيز فراهم نمي شود زيرا پهپادهاي فعلي پذيرش سامانه هاي راداري لازم را نداشته و ماهواره هاي جاسوسي نيز با توجه به ارتفاع استقرارشان پوششي گذرا فراهم مي كنند.

تغذيه اطلاعاتي واحدهاي پيشرو هوايي آمريكا و متحدانش نسبت به هواپيماهاي نيروي مدافع هم بوسيله آواكس ها انجام مي شود. بنابراين حدف يا ايجاد اخلال در مسير تأمين اين اطلاعات باعث خدشه دار شدن و بروز اشكالات جدي در كسب برتري هوايي توسط نيروهاي متحد غربي خواهد شد. به علاوه با بروز مشكل براي آواكس هاي دشمن، مديريت جامع صحنه نبرد نيز تنها به سامانه هاي ماهواره اي وابسته خواهد شد كه پرداختن به بررسي روش هاي اخلال و انهدام ماهواره هاي دشمن به گزارشي مستقل نياز دارد.
 
نبود پوشش رادار زميني يا آواكس، خلبان جنگنده را در اطلاع از موقعيت اطراف به مشكل خواهند انداخت.

روش هاي احتمالي مقابله از سوي ايران

نگاهي به روش هاي مقابله با هواپيماهاي آواكس كه در توانمندي هاي اعلام شده نيروهاي مسلح كشورمان ديده مي شود مي تواند نشان دهد زنجيره تهاجمي دشمن توسط پهلوانان ايراني قابل از هم گسسته شدن است.

به گزارش مشرق، به كارگيري آواكس در مقابل ايران براي دشمن از اين جهت نيز اهميت ويژه اي دارد كه مرزهاي گسترده ايران و عمق مناسب سرزميني، مساحت جغرافيايي بالايي ايجاد كرده كه هر نقطه آن مي تواند مبدأ آغاز مأموريت پهپاد، موشك هاي بالستيك و كروز ضد كشتي و ضد اهداف زميني نيروهاي مسلح كشورمان باشد.

از اين روست كه روزانه تعدادي از آواكس هاي دشمن در جنوب كشور و اندكي دورتر از سواحل عربستان، روي خليج فارس و همچنين در مسير يكي از پايگاه هاي موجود در تركيه به سمت افغانستان و از روي درياي خزر عبور مي كنند تا بخش هايي از ايران را تحت پوشش راداري خود داشته باشند.

موشك هاي سطح به هواي دوربرد

موشك هاي پدافند هوايي دوربرد يكي از كانديداهاي مطرح براي هدف قرار دادن آواكس هاي دشمن هستند. به جز سامانه بسيار دوربرد اس-200 ايران كه برد نهايي آن مي تواند به 300 كيلومتر برسد، سامانه ايراني جايگزين اس-300 كه از آن با نام باور373 ياد مي شود هم از گزينه هاي قابل بحث در اين زمينه است كه برد نهايي موشك آن براي بررسي نهايي مورد نياز است.

موشك اس-200 سرعتي بيش از 7 برابر سرعت صوت داشته و براي درگير شدن با هدف هايي در فاصله هاي زياد داراي پروفيل حركتي بخصوصي است. بنابر مطالب مندرج در رسانه هاي داخلي، اين موشك در پايگاه هاي پدافند هوايي در بوشهر و بندرعباس مستقر بوده و با برد 300 كيلومتر مي تواند آواكس هاي پرواز كننده در مسيرهاي فعلي مطرح شده در جنوب كشور را به طور جدي تهديد كرده و يا آنها را مجبور به پرواز در ده ها كيلومتر دورتر كند.
 

در منابع خارجي از وجود طرح هايي براي تجهيز نمونه هايي از اين موشك به جستجوگرهاي آشيانه ياب راداري نيز مطالبي به چشم مي خورد كه بيانگر توانمندي بالقوه بالاي آن براي مأموريت هاي ضد آواكس است.

موشك هاي هوا به هواي دوربرد

اين سلاح از اين جهت مورد توجه است كه در شرايط بحران اصولاً هواپيماي بسيار ارزشمند اما بي دفاعي مانند آواكس، تحت حمايت هواپيماهاي جنگنده يا رهگير خواهد بود تا از سوي جنگنده هاي مقابل كه اغلب به موشك هاي كوتاه برد و ميانبرد مجهز هستند آسيبي به آنها وارد نشود. از اين رو هواپيماهايي با موشك هاي دوربرد هوا به هوا خارج از برد موشك هاي مدافعان آواكس ها، مي تواند تهديد جدي براي اين پرنده باشند.

به گزارش مشرق، دوربردترين موشك هوا به هواي شناخته شده ايران كه شواهدي بر ساخت بومي آن نيز ديده شده موشك فينيكس با سرعت 4.3 برابر سرعت صوت(حدود 4400 كيلومتر بر ساعت) است كه برد بيشينه نمونه پايه آن در منابع بيش از 180 كيلومتر عنوان شده است. اين برد بالا توانمندي خوبي براي تهديد دورايستاي رادارهاي پرنده و محافظان آن خواهد داشت.

لازم به ذكر است هر چند برخي از موشك هاي جديد هوا به هوا قابليت انهدام موشك هاي هوا به هواي ديگر را دارند و فينيكس هم موشك نسبتاً بزرگي است اما سرعت بالاي اين موشك امكان هدف قرار گرفتن آن را كم مي كند.

جنگ الكترونيك

يكي از روش هاي ناشناخته نيروهاي مسلح كشورمان در مقابله با آواكس هاي دشمن استفاده از روش هاي مختلف جنگ الكترونيكي است كه جلوه هايي از آن در به دام انداختن پهپادهاي مختلف خارجي قابل مشاهده است.

اين توان الكترونيكي كشور البته داراي وجوه مختلفي بوده كه پرداختن به جزئيات آنها از حوصله اين بحث خارج است اما توان ردگيري اهداف مختلف بر مبناي فركانس هاي صوتي آنها كه در رزمايش هاي پيشين خبر از آن داده شده بود، اخلالگرهاي زميني دور ايستاي ضد آواكس نظير پلنا (در صورت وجود داشتن در ايران) و همچنين نمونه هاي هواپايه، اخلالگر سامانه هاي موقعيت يابي و اهداف فريب دهنده كوچك و پرتعداد از جمله روش هاي غير تسليحاتي براي ايجاد مشكل در فرايندهاي كاري آواكس هاي دشمن است.

هر چند روش هاي ناشناخته فراواني در چله كمان رزمندگان اسلام وجود دارد اما مرور سريعي بر همين موارد اعلام شده نيز نشان دهنده شكننده بودن يكي از نقاط اصلي اتكاي قدرت هوايي آمريكا و كشورهاي متحد آن است كه با ايجاد خلل در آن، راهبرد آزموده شده اين جبهه در جنگ هاي اخير به طور جدي به چالش كشيده خواهد شد.